Historia Sanktuarium

Według źródeł historycznych Parafia Rzym.-Kat. w Kuczkowie powstała na przełomie XIV i XV wieku. Pewne jest, że w 1409 wspomina się o proboszczu Andrzeju. Najstarszy dokument znajdujący się w archiwum parafialnym jest z roku 1488.

W „Liber beneficiorum” Jana Łaskiego, prymasa Polski i arcybiskupa gnieźnieńskiego, spisanej w latach 1511-1523 czytamy: „Kuczków, wieś szlachecka, siedziba niegdyś familii wielkopolskiej Kuczkowskich herbu Wąż, której Kościół parafialny tamże winien powstanie swoje i uposażenie zapewne w w. XV, albowiem na początku następnego wieku wspominają o nim Akta Konsystorskie o dawno istniejącym”.

Na szczególną uwagę zasługuje mocno podniszczona i pieczołowicie naklejona Karta z napisem: „ Erectio Parochialis Ecclesiae in Kuczkowo 1521”, a więc pierwszą oficjalną wzmiankę o utworzeniu Kościoła parafialnego mamy z roku 1521. Kościół był wtedy drewniany i stał zapewne od czasów utworzenia parafii.

Sprawozdanie wizytacyjne Parafii Kuczków z roku 1639 wspomina o umieszczonym w świątyni kuczkowskiej Obrazie Matki Bożej słowami: „Ołtarz posiada Obraz bardzo Chwalebnej Dziewicy Maryi niosącej narodzonego Jezusa”.

Świątynia wybudowana od początku istnienia parafii, będąca teraz w ruinie rozpadła się prawdopodobnie w 1725 roku. Na jej miejscu postawiono nową drewnianą świątynię.

Sprawozdanie z roku 1730 używa przepięknego zwrotu określającego po raz pierwszy cudowność Wizerunku:  „In quo est Imago B. M. V. Gratiosa”

W roku 1754 obok Obrazu wiszą 152 wota ofiarowane przez pielgrzymów. Świątynia kuczkowska otrzymuje zgodę Stolicy Apostolskiej na udzielanie Odpustu zupełnego w dzień Narodzin NMP. Obraz określa się zdaniem:  „(…) continens gratiosam Imaginem B.V.M. plurimis annis in hoc loco clarescentem”. (Kościół zawierający Obraz NMP. przyjmowany przez wiele lat jako w tym miejscu cudownie jaśniejący).

o. Wacław z Sulgostowa w dziele pt. „O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej” (Kraków, rok 1902) pisze: „Kuczków, w diecezji gnieźnieńskiej, dekanat pleszewski. Kościół parafialny Św. Marcina już w w. XV wystawiony był przez Kuczkowskich następnie ok. r. 1700 wystawiono nowy. W Kościele tym jest cudowny Obraz Matki Bożej, jak świadczy Korytkowski (ur. 1824, zm. 1888) w swoim „Szematyzmie…”, str. 132.”

Świątynia wybudowana w roku 1725 spłonęła od uderzenia pioruna, w 1923 roku wzniesiono murowaną Budowlę zaprojektowaną przez Stefana Cybichowskiego, której konsekracja nastąpiła w 1927 roku. Konsekracji dokonał Ks. August Kard. Hlond, Prymas Polski, zapewne dlatego, że w ten sposób chciał podziękować Parafii za Ks. Jana Aleksandra Kardynała Lipskiego, pochodzącego z Borucina należącego do Parafii, który to był biskupem Krakowa (pochowany w Katedrze na Wawelu) a który dostawszy 17 grudnia 1738 roku nominację Ojca Świętego na zostanie Prymasem Polski, odmówił tej godności 7 stycznia 1739 roku.

Ks. Stefan Kwiatkowski, proboszcz parafii kuczkowskiej od 1932 do 1948 roku, w „Kronice parafialnej” zapisał: „Kościół obecny, murowany, trzeci z rzędu, konsekrowany w r. 1927, gości w Wielkim Ołtarzu cudowny Obraz Matki Boskiej Kuczkowskiej, cieszący się, jak stwierdzają zapiski akt, od dawien dawna sławą „imaginis gratiosae” (łaskami słynący).

Neobarokowy kościół wybudowano na rzucie prostokąta z pięcioboczną absydą od południa i wieżą na planie kwadratu od północy. W wieży znajduje się portal główny z pełnołukowym wejściem oraz kolumnowym zdobieniem wokół niego. Powyżej niego oraz w ścianie szczytowej umieszczono trzy oculusy. Wieża zakończona jest ośmiobocznym bębnem, zwieńczonym wysokim hełmem z krzyżem.  W bocznych ścianach nawy umiejscowione są pełnołukowe otwory okienne wypełnione witrażami. Niemal takie same, lecz mniejsze znajdują się w ścianach absydy.

Wszystkie części składowe wyposażenia kościoła utrzymane są w podobnej stylistyce, co sprawia, że stanowią estetyczną jedność. Ołtarz, znajdujący się w absydzie, to kompozycja różnego rodzaju kolumn z pozłacanymi ornamentami. Ponad nimi widnieją rzeźby i płaskorzeźby, przedstawiające aniołów. W centrum ołtarza umieszczono łaskami słynący Obraz Matki Bożej. W jego miejsce pojawia się również obraz, przedstawiający Patrona – Św. Marcina, ukazanego jako Biskupa. Jest tam również tabernakulum z krucyfiksem, ozdobione pozłacanymi kolumienkami.

W kościele znajdują się rzeźba św. Józefa z Dzieciątkiem oraz umiejscowiona przy wejściu figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII wieku. W narożnikach przed absydą umieszczono dwa ołtarze boczne, nie odbiegające stylem od ołtarza głównego. Zawierają one obrazy z wizerunkami św. Teresy od Dzieciątka Jezus oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wyposażenie kościoła stanowią również drewniana chrzcielnica oraz zdobiona ambona z daszkiem. W północnej części świątyni znajduje się obszerna empora chórowa połączona z podporami wraz z prospektem organowym. Na jednej ze ścian parafianie umieścili pamiątkową tablicę, na której widnieje napis: „Ks. Walerianowi Murachowi, ur. 1888 r., zm. 1959 r., Radcy Duchownemu, Proboszczowi w Kuczkowie od 1923 r. do 1927 r., Budowniczemu Tego Kościoła, wdzięczni parafianie. R. i. p”.

Dnia 25 marca 2009 roku, Bp Stanisław Napierała, Biskup Kaliski, „Dekretem promulgującym pierwszy Synod Diecezji Kaliskiej” wyraża zgodę statutem 658, str. 128, na oficjalne włączenie na listę Sanktuariów Maryjnych z wizerunkami niekoronowanymi na terenie diecezji, Sanktuarium Matki Bożej z Dzieciątkiem w Kuczkowie.

Kościół oraz wierni obecnie znajdują się pod opieką proboszcza ks. kan. Tadeusza Sticha.